Eind januari stuurde het college een zogenaamde Raadsinformatiebrief (RIB) met daarin de financiële afrekening nieuwbouw gemeentekantoor naar de raad. Dit was voor de VVD-fractie aanleiding om een beeldvormend overleg voor te stellen. Wij hadden meerdere redenen om dit overleg voor te stellen:
- De nieuwbouw van het gemeentekantoor heeft veel beroering veroorzaakt onder onze inwoners. Dit onderwerp moeten we dan ook in het openbaar evalueren. Het is in de Nederlandse politieke cultuur niet zo gebruikelijk om verantwoordings- en evaluatiedebatten te hebben. Toch kunnen die nuttig zijn.
- Er is bij dit onderwerp veel gegoocheld met cijfers en feiten. Voor en tegenstanders bestookten elkaar met uiteenlopende berekeningen ; het zou mooi zijn als we maximale transparantie bereiken richting onze inwoners en we geen disputen meer hebben of er wel op de juiste wijze is gerekend.
- Last but not least: hopelijk kunnen we wat leren waar we wat aan hebben voor de toekomst
Vanwege deze redenen hebben we voorgesteld om dit in de vorm van een beeldvormend overleg te doen waarbij de betrokken spelers van toen ook zouden worden uitgenodigd. Het overleg heeft op 19 februari plaatsgevonden. Onder de aanwezigen waren ook de initiatiefnemers van de petitie.
De VVD heeft de volgende onderwerpen aan de orde gesteld met daar meteen achter een samenvatting van het antwoord. Het uitvoerige antwoord staat daarna :
- Wat kunnen we leren van dit project als het erom gaat een groot bouwproject binnen budget en tijd op te leveren? Antwoord: Goede projectbewaking met frequente rapportages.
- Is de belastingbetaler nu wel of niet beter af met dit nieuwe kantoor? Antwoord: De belastingbetaler is beter af in vergelijking met de optie van het in stand houden van meerdere locaties. De belastingbetaler had nog voordeliger af kunnen zijn als er andere keuzes waren gemaakt.
- Is het deel van het gebouw (A +B) dat de gemeente nu in gebruik heeft van de juiste omvang? Antwoord: Ja, de beschikbare kantooroppervlakte past goed bij de huidige gemeentelijke behoefte.
- Hoe staat het met de verkeerssituatie rond het gebouw? Antwoord: Er is geen merkbare filetoename ontstaan t.g.v. het nieuwe gemeentekantoor.
- Hoe duurzaam is het gebouw? Antwoord: Het gebouw voldoet aan de doelstellingen van klimaat neutraal
Ad 1. Onze eerste vraag was wat we kunnen leren van dit project.
Volgens de afrekening is de nieuwbouw ruim € 2,9 miljoen goedkoper gerealiseerd dan het beschikbare budget van €25 miljoen. Als we bedenken dat de onbeïnvloedbare kosten van grondverwerving en rentekosten bijna € 5,7 miljoen waren, betekent dit dat de gemeente 15% van de beïnvloedbare kosten heeft bespaard.
Nu zijn er twee mogelijkheden:
- het budget was veel te hoog begroot
- de gemeente heeft goed projectmanagement gedaan.
Gezien het feit dat er o.a. raadsleden waren die voorspelden dat de bouw wel € 40 mio zou gaan kosten denkt de VVD niet dat het budget van € 25 mio te hoog was. Blijft over de mogelijkheid dat de gemeente een goed projectmanagement heeft gedaan.
Dat is een groot compliment waard richting al de personen die daarvoor hebben gezorgd. De VVD denkt dan aan de voormalige wethouders waaronder dhr. Pamboer, de projectleider en alle andere medewerkers die hiervoor hebben gezorgd. Dit financiële resultaat staat wel in contrast met het zorgen voor draagvlak onder de inwoners. Dat is duidelijk niet goed gegaan.
Op onze vraag aan het college wat de ervaringen zijn die we moeten meenemen bij volgende grote projecten antwoordde wethouder Boonzaaijer dat goede projectbewaking met frequente rapportage heel belangrijk zijn. Daarom hebben we als VVD erop aangedrongen dezelfde aanpak te hanteren bij toekomstige grote gemeentelijke projecten zoals de herstructurering van de Hoofdstraat in Driebergen. Ook dat het noodzakelijk is dat we de inwoners betrekken bij het begin van plannenmakerij is iets wat we als gemeente geleerd hebben. De nieuwe werkwijze van de raad is hier een voorbeeld van.
Ad 2. Onze tweede vraag was of de belastingbetaler met dit nieuwe kantoor nu beter af is ten opzichte van het alternatief om te blijven werken met een aantal voormalige gemeentekantoren.
Uit de RIB bleek dat de terugkerende kosten structureel € 353.000 per jaar lager zijn dan begroot. Dit is echter niet het complete bedrag van besparingen. Uit beantwoording door het college op VVD-vragen valt te concluderen dat er in totaal nog zo’n € 350.000 extra besparingen per jaar zijn in vergelijking met de optie om met meerdere kantoren te blijven werken. Dit betreft bijvoorbeeld lagere vervoerskosten en het werken met minder bodes. Ook de jaarlijkse onderhoudskosten vallen mee.
Dit college onderschrijft dan ook de al eerder getrokken conclusie dat nieuwbouw financieel, zowel qua investering als in de exploitatie, nog voordeliger is uitgepakt dan de eventuele alternatieve variant ‘strippen-25 jaar[1]’ van de dislocaties. Kortom, de belastingbetaler is beter af met dit nieuwe gemeentekantoor ten opzichte van het alternatief om te blijven werken met meerdere kantoren.
De vraag of het nog goedkoper had gekund moeten we met ‘ja’ beantwoorden. Door het simpele feit dat één van de drie gebouwen nu verhuurd is, moeten we concluderen dat de totale nieuwbouw kleiner had gekund. Het verhuurde gebouw levert markconforme huurpenningen op. Die opbrengst is helaas niet genoeg om alle kosten te dekken. Ten tijde van het opstellen van de nieuwbouwplannen was nog niet bekend dat de gemeente in 2012 zou besluiten om met circa 30 medewerkers minder te gaan werken. Ook de keuze van de locatie (centrum Doorn) met hoge grondkosten, een passende uitstraling bij de Stichtse Lustwarande, het ondergronds parkeren en investeringen in duurzaamheid hebben ervoor gezorgd dat we nu een toekomstgericht maar ook duur gemeentekantoor hebben waar we de komende 40 jaar mee vooruit kunnen
Ad 3. Ons derde punt was de vraag of het deel van het gebouw dat de gemeente nu in gebruik heeft (gebouw A +B) van de juiste omvang is.
Het blijkt dat op de drie drukste werkdagen (ma., di. en do.) alle flex-/werkplekken bezet zijn. Dit terwijl er actief wordt gestuurd op thuiswerken. Wethouder Boonzaaijer onderschreef dan ook de conclusie dat, nu we gebouw C hebben verhuurd, de beschikbare kantooroppervlakte goed aansluit bij de gemeentelijke behoefte.
Ad 4. Het vierde punt ging over de verkeerssituatie.
Tijdens de besluitvorming werd gewaarschuwd voor een verkeersinfarct in Doorn. Het college gaf aan dat er weliswaar geen tellingen zijn gedaan maar dat het beeld is dat er geen significante file-toename is ontstaan. De VVD deelt die conclusie uit eigen waarnemingen.
Ad 5. Ons laatste punt betreft de duurzaamheid van het gebouw.
Uit de RIB blijkt duidelijk dat het gebouw voldoet aan de vooraf gestelde eisen. Het gebouw is klimaatneutraal doordat de energiekosten van de Warmte-/ Koude Opslag gelijk zijn aan de opbrengsten van de zonnepanelen. Een uitstekend uitgangspunt en goed voorbeeld richting de ambitie van klimaatneutrale gemeente.
Afsluitend
Als VVD hebben we aan het eind van het debat onze waardering uitgesproken richting wethouder Boonzaaijer voor zijn integere en transparante beantwoording. Het was voor hem een bijzondere situatie: hij was als raadslid een duidelijke tegenstander van de nieuwbouw, nu was hij als wethouder verantwoordelijk om de financiële afrekening te verdedigen.
Naast deze financiële eindafrekening zijn er nog vragen over de opbrengsten van de gemeentelijke eigendommen die ter dekking van deze uitgaven moeten dienen. Helaas kan daar nog geen eindconclusie uit worden getrokken omdat het college nog bezig is deze te verkopen. Het enige wat daarover te zeggen valt staat in de RIB: “De lagere kosten verhouden zich prettig/comfortabel tot de lagere inkomsten die wij voorzien als gevolg van de verkoop van vastgoed”.
[1] Deze variant hield in dat de voormalige gemeentekantoren Driebergen, Leersum en Maarn volledig gerenoveerd zouden worden om ze voor de komende 25 jaar (ARBO) technisch geschikt te maken. Deze variant is destijds door het bureau Arcadis uitgerekend.
Met liberale groet,
Rob Jorg
Fractievoorzitter VVD Utrechtse Heuvelrug