Traas sprak over de huidige inzet van de luchtmacht. Hij benadrukte dat er vaak wordt bericht over de inzet van F-16’s, maar dat het juist ook gaat om alles er omheen zoals onderhoud en logistiek. Zonder support geen missies. De laatste jaren wordt slechts 90% van de functies vervuld en dit is eerder een trend dan uitzondering. Dit maakt het uitvoeren van missies soms complex. Hoewel veel missies plaatsvinden buiten het NAVO grondgebied, is het van belang om ook vanuit homebase Leeuwarden 24/7 operaties te kunnen vliegen. Zeker met het oog op de toenemende spanningen aan de Europese grenzen en het Midden-Oosten. De omvang van de luchtmacht is de laatste tijd van 8 squadrons met 24 vliegtuigen naar 3 squadrons met 17 vliegtuigen gegaan. Dit maakt het extra uitdagend om uitvoering te kunnen geven aan missies.
Burgemeester Crone ging in zijn presentatie in op de verbondenheid van de samenleving met de vliegbasis. Hij gaf aan gemerkt te hebben hoe belangrijk het is om deze betrokkenheid ook te tonen. Zo worden sinds een aantal jaren medailles weer in de binnenstad van Leeuwarden uitgereikt. Hiermee breng je defensie weer terug in het hart van de samenleving. Crone benadrukte ook hoe uniek de Frisian Flag oefeningen zijn die in Leeuwarden plaatsvinden. Tijdens deze oefening traint een internationaal gezelschap diverse scenario’s. Er zijn maar 3 of 4 locaties in de wereld waar dit gebeurt en daar is Leeuwarden er één van. Verder speelt de vliegbasis een belangrijke rol als het gaat om werkgelegenheid in de regio. Maar vliegbasis Leeuwarden is in de eerste plaats van belang voor de luchtmacht zelf. Er zijn een aantal grote voordelen aan Leeuwarden ten opzichte van andere vliegbases. Zo ligt het dichtbij de oefengebieden waardoor er sprake is van minder vlieguren en minder verbruik van kerosine. Bovendien is er ook weinig problematiek met geluidsoverlast. Hier zijn goede afspraken over gemaakt met de omwonenden en men weet dat het hier bij hoort.
André Steur begon zijn presentatie door uit te spreken dat hij trots is op de verantwoordelijkheid die het personeel van de luchtmacht draagt. Jonge mensen verlaten hun thuisfront om zich in te zetten voor vrede en vrijheid, waar ook ter wereld. Daarnaast ging Steur in op de luchtmacht als organisatie. Zo wordt er de komende jaren gestuurd op drie operatielijnen: inzetbaarheid, de transitie naar een 5e generatie luchtmacht (nieuwe wapensystemen en manieren van werken) en innovatie (welke technologische ontwikkelingen zijn relevant voor militaire operaties). “Ruim 60% van de uren gaan op aan missies. Dat betekent dat relatief weinig uren hebben om te trainen. Combat ready betekent dat je gereed bent om alle missies uit te voeren. Daar schort het nu aan. Ik ben ervan overtuigd dat we de ‘s werelds beste vliegers hebben. Dat beperkt zich nu alleen nog maar tot een aantal missies. Op het gebied van innovatie hebben we de afgelopen jaren enorme stappen gemaakt. Innovatie is erg belangrijk maar we moeten ook morgen oorlog kunnen voeren met alle systemen. We zijn de 5e generatie luchtmacht. De groei naar het operationeel niveau maar ook het ontginnen van nieuwe gebieden.” Nederland heeft besloten 37 F-35’s (JSF) aan te schaffen. Dit aantal is gestoeld op financiële overwegingen. Als de Nederlandse luchtmacht uitvoering moet geven aan operaties, zoals weergegeven in de beleidstukken van het Ministerie, zijn er ten minste 67 vliegtuigen nodig.
Na de presentaties, waarbij er ruim aandacht was voor vragen van de kant van het defensienetwerk, volgde een rondleiding over de basis waarbij onder andere in een hangar werd stilgestaan bij het preventief en correctief onderhoud aan de F-16. Het gezelschap kwam al snel tot inzicht dat de F-16 aan het einde van zijn levensduur is. Het is daarom goed te weten dat op korte termijn de eerste F-35’s landen op Leeuwarden. Ook werd er hier een presentatie gegeven over het belang van het hebben van onbemande vliegtuigen, zoals de Reaper. De diverse sensoren waarover dit systeem beschikt, dragen in belangrijke mate bij aan het verkrijgen van inzicht in de operatiegebieden. De gegevens die worden verzameld kunnen vervolgens worden gebruikt voor de inzet van grondtroepen en vliegtuigen. Om een dergelijk systeem optimaal te kunnen gebruiken, is een aantal van 8 stuks benodigd. Wanneer de luchtmacht hierover beschikt is onbekend, wel bereiden zij zich alvast voor op het kunnen opereren met onbemande vliegtuigen.
De VVD afvaardiging kijkt terug op een leerzaam werkbezoek, waarbij duidelijk is geworden dat de luchtmacht een belangrijke enabler is van militaire operaties, en dat zij bovenal over hoogwaardig en gemotiveerd personeel beschikt! De VVD steunt hen!